Kodeks karny (w skrócie ma zastosowanie do osób, które popełniają czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat. Wyjątek od tej zasady przewiduje art. 10 § 2 zgodnie z którym „nieletni, który po ukończeniu 15 lat dopuszcza się czynu zabronionego określonego w art. 134, art. 148 § 1, 2 lub 3, art. 156 § 1 lub 3, art. 163 § 1 lub 3, art. 166, art. 173 § 1 lub 3, art. 197 § 3 lub 4, art. 223 § 2, art. 252 § 1 lub 2 oraz w art. 280, może odpowiadać na zasadach określonych w tym kodeksie, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności, jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne”. Z treści Pana pytania wynika jednak, że mamy do czynienia z czynem, o którym mowa w art. 190 § 1 i art. 212 Czyny te nie mieszczą się więc w katalogu zamkniętym z cytowanego powyżej artykułu. W powyższej sytuacji znajdzie zastosowanie ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (w skrócie Jej przepisy stosuje się w zakresie: zapobiegania i zwalczania demoralizacji – w stosunku do osób, które nie ukończyły lat 18; postępowania w sprawach o czyny karalne – w stosunku do osób, które dopuściły się takiego czynu po ukończeniu lat 13, ale nie ukończyły lat 17. Przez czyn karalny rozumie się czyn zabroniony przez ustawę jako przestępstwo lub przestępstwo skarbowe. Przestępstwo jest zbrodnią albo występkiem. Naczelną zasadą w tego rodzaju sprawach jest kierowanie się przede wszystkim dobrem nieletniego, dążąc do osiągnięcia korzystnych zmian w osobowości i zachowaniu się nieletniego oraz zmierzając w miarę potrzeby do prawidłowego spełnienia przez rodziców lub opiekuna ich obowiązków wobec nieletniego, uwzględniając przy tym interes społeczny. Mając na uwadze przedmiot ewentualnej sprawy, należy wskazać na treść art. 3a § 1 powyższej ustawy, zgodnie z którym w każdym stadium postępowania sąd rodzinny może, z inicjatywy lub za zgodą pokrzywdzonego i nieletniego, skierować sprawę do instytucji lub osoby godnej zaufania w celu przeprowadzenia postępowania mediacyjnego. Każdy, dowiedziawszy się o popełnieniu czynu karalnego przez nieletniego, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym sąd rodzinny lub policję. Wobec nieletniego mogą być stosowane środki wychowawcze oraz środek poprawczy w postaci umieszczenia w zakładzie poprawczym; kara może być orzeczona tylko w wypadkach przewidzianych prawem, jeżeli inne środki nie są w stanie zapewnić resocjalizacji nieletniego. Sąd rodzinny może zastosować wobec nieletnich następujące środki: udzielić upomnienia; zobowiązać do określonego postępowania, a zwłaszcza do naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego lub społeczności lokalnej, do przeproszenia pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy, do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzania się w stan odurzenia; ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna; ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania – udzielających poręczenia za nieletniego; zastosować nadzór kuratora; skierować do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z tą organizacją lub instytucją; orzec zakaz prowadzenia pojazdów; orzec przepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu karalnego; orzec umieszczenie w rodzinie zastępczej, w młodzieżowym ośrodku wychowawczym albo w młodzieżowym ośrodku socjoterapii; orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym; zastosować inne środki zastrzeżone w niniejszej ustawie do właściwości sądu rodzinnego, jak również zastosować środki przewidziane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Sprawy nieletnich należą do właściwości sądu rodzinnego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Rozwiązanie to jest zgodne z ratyfikowaną przez Polskę konwencją o prawach dziecka przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 ze zm.). W myśl art. 40 ust. 2 tej konwencji każde dziecko podejrzane lub oskarżone o naruszenie prawa karnego powinno mieć gwarancję rozpatrzenia bez zwłoki jego sprawy przez niezawisły organ sądowy, zgodnie z zasadami słusznego postępowania w rozumieniu prawa. Sądy rodzinne działają w strukturze organizacyjnej sądów rejonowych. Właściwość miejscową sądu rodzinnego ustala się według miejsca zamieszkania nieletniego, a w razie trudności w ustaleniu miejsca zamieszkania – według miejsca pobytu nieletniego. Jako że czyn, o którym mowa w art. 190 jest czynem ściganym na wniosek, należy wskazać na treść art. 22 § 1 cytowanej powyżej ustawy, zgodnie z którym w sprawie o czyn ścigany na wniosek sędzia rodzinny wszczyna postępowanie w razie złożenia wniosku; postępowanie toczy się wówczas z urzędu. W sprawie o czyn z art. 212 ponieważ jest to sprawa ścigana z oskarżenia prywatnego, postępowanie zostanie wszczęte, jeżeli tego wymaga interes społeczny albo wzgląd na wychowanie nieletniego lub ochronę pokrzywdzonego. Postępowanie toczy się wówczas z urzędu. Sędzia rodzinny może wszcząć postępowanie o przestępstwo ścigane na wniosek tylko wówczas, gdy pokrzywdzony tym przestępstwem złoży taki wniosek. Postępowanie toczy się wówczas z urzędu. Podobnie reguluje tę kwestię art. 12 § 1 Kodeksu postępowania karnego (w skrócie Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich nie reguluje kwestii cofnięcia tego wniosku. W związku z tym nasuwa się wątpliwość, czy można stosować tutaj przepisy dotyczące pokrzywdzonego, o których mowa w art. 21 § 3 w związku z art. 22 § 3 – a zatem, czy pokrzywdzony, który złożył wniosek o ściganie nieletniego jako osoby najbliższej (np. o czyny karalne wskazane w art. 278 § 4, art. 279 § 2 może taki wniosek cofnąć w trybie art. 12 § 3 Przy tzw. przestępstwach względnie wnioskowych, ze względu na dobro dziecka, dopuszczalne wydaje się cofnięcie takiego wniosku wobec nieletniego, który jest osobą najbliższą pokrzywdzonemu, mimo że przepisy wyraźnie tej kwestii nie regulują. Popełnienie przez nieletniego czynu karalnego ściganego z oskarżenia prywatnego może być podstawą wszczęcia postępowania przeciwko temu nieletniemu nawet wówczas, gdy nie została złożona skarga prywatna. Podstawą wszczęcia postępowania o te czyny jest uznanie sędziego, że wszczęcie postępowania jest uzasadnione interesem społecznym albo ze względu na wychowanie nieletniego lub ochronę pokrzywdzonego. Do wszczęcia tego postępowania wystarczy jedna z trzech wskazanych przesłanek. Mają tu zastosowanie przepisy o przedawnieniu ścigania przestępstw prywatnoskargowych ( art. 101 § 2 Należy zatem zastanowić się na złożeniem stosownego wniosku lub oskarżenia prywatnego. Zgodnie z § 16 1 „jeżeli w sprawie o czyn karalny, o którym mowa w art. 1 § 2 pkt 2 lit. a), wszczęto postępowanie przeciwko nieletniemu wespół z dorosłym, prokurator wyłącza sprawę nieletniego i przekazuje ją sędziemu rodzinnemu”. Należy zatem złożyć zawiadomienie o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa na policji lub w prokuraturze. Wówczas – mając na uwadze, że nieletni mają wobec prawa inny status, a jeden sprawca miał ukończone 17 lat – sprawa zostanie niejako podzielona na dwie. Pierwsza będzie toczyła się wobec tego nieletniego, który ukończył 17 lat, natomiast druga z urzędu zostanie skierowana do sądu rodzinnego. Jako że jest to postępowanie karne, nie będzie Pan obarczony żadnymi kosztami postępowania sądowego. Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼ Zapytaj prawnika - porady prawne online .
Kiedy wchodzimy w związek z drugą osobą mamy nadzieję, że relacje budują Dorosły z Dorosłym. Natomiast często zdarza się, że jeden z partnerów zaczyna się w pewnych sytuacjach zachowywać się jak Dziecko, wówczas twoja rola Dorosłego jest zachwiana i bardzo łatwo możesz wejść w rolę Rodzica opiekuna czy Rodzica wymagającego.Na stronach Rządowego Centrum Legislacji ( dostępny jest projekt ustawy o nieletnich z dnia 8 marca 2019 r. Projekt ten znajduje się obecnie na etapie uzgodnień i zgodnie z założeniami ma wejść w życie po upływie 9 miesięcy od dnia ogłoszenia. Poniżej zamieszczamy najważniejsze założenia nowej ustawy, która z czasem zastąpi ustawę o postępowaniu w sprawach nieletnich. Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich przewidziane w ustawie działania podejmuje się w wypadkach, gdy nieletni wykazuje przejawy demoralizacji lub dopuści się czynu karalnego. Ustawa ta wyróżnia trzy kategorie osób nieletnich:POLECAMY w zakresie zapobiegania i zwalczania demoralizacji nieletnim jest osoba, która nie ukończyła 18. roku życia, w zakresie postępowania w sprawach o czyny karalne nieletnim jest osoba, która dopuściła się takiego czynu po ukończeniu 13 lat, ale przed ukończeniem 17. roku życia, w zakresie wykonywania środków wychowawczych lub poprawczych nieletnim jest osoba, w stosunku do której środki te zostały orzeczone, nie dłużej jednak niż do ukończenia 21. roku życia. Dolny próg wiekowy Zauważyć należy, że w projektowanej ustawie o nieletnich znajduje się określenie dolnego progu wiekowego na poziomie ukończonych 10 lat, jako warunku prowadzenia w stosunku do nieletniego postępowania w sprawie o demoralizację. Uzasadnienie do nowego aktu wskazuje, że w obecnym stanie prawnym dolna granica wieku nie jest wyznaczona, co oznacza, że postępowanie w sprawie o demoralizację może być wszczęte (przynajmniej z teoretycznego punktu widzenia) np. w stosunku do pięciolatka. Stosowanie względem najmłodszych dzieci środków wychowawczych na podstawie projektowanej ustawy mija się jednak z celem. Nie ma natomiast przeszkód, by in concreto natężenie ich niepożądanych zachowań potraktować jako sygnał dający podstawę do wydania określonych zarządzeń przez sąd opiekuńczy. Obowiązki nauczycieli i dyrektorów Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich wskazuje również w art. 3, że w sprawie nieletniego należy kierować się przede wszystkim jego dobrem, dążąc do osiągnięcia korzystnych zmian w osobowości i zachowaniu się nieletniego oraz zmierzając w miarę potrzeby do prawidłowego spełniania przez rodziców lub opiekuna ich obowiązków wobec nieletniego, uwzględniając przy tym interes społeczny. Szczególny obowiązek dla nauczycieli oraz dyrektora szkoły wynika natomiast z art. 4 § 1 ustawy. Zgodnie z tą regulacją każdy, kto stwierdzi istnienie okoliczności świadczących o demoralizacji nieletniego, w szczególności naruszanie zasad współżycia społecznego, popełnienie czynu zabronionego, systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego, używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawianie nierządu, włóczęgostwo, udział w grupach przestępczych, ma społeczny obowiązek odpowiedniego przeciwdziałania temu, a przede wszystkim zawiadomienia o tym rodziców lub opiekuna nieletniego, szkoły, sądu rodzinnego, policji lub innego właściwego organu. Identyczny obowiązek został sformułowany w projekcie nowej ustawy o nieletnich. Zgodnie z prawem oświatowym niespełnianie obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki oznacza nieusprawiedliwioną nieobecność w okresie jednego miesiąca na co najmniej 50% dni zajęć w szkole podstawowej czy szkole ponadpodstawowej. Przesłanki świadczące o demoralizacji Warto zauważyć, że pojęcie demoralizacji nie zostało w ustawie wprost zdefiniowane, aczkolwiek według doktryny demoralizacja oznacza szczególnie intensywną i względnie trwałą postać nieprzystosowania społecznego. To pewien proces odchodzenia od obowiązujących w społeczeństwie wartości moralnych przejawiający się niekiedy przez przestępczość (Górecki P., Stachowiak S., Komentarz do ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich, Oficyna, 2007, wyd. IV). W przywołanym art. 4 § 1 ustawy zostały natomiast wskazane przesłanki świadczące o postępującej demoralizacji nieletniego, w tym: naruszanie zasad współżycia społecznego, popełnienie czynu zabronionego, systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego, używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia itd. Szczególną uwagę można tu zwrócić na fakt, że ustawa wśród przesłanek świadczących o demoralizacji wymienia również systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego, nakładając jednocześnie na dyrektora obowiązek zawiadomienia o tym sądu rodzinnego czy policji. Zauważyć należy, że jest to całkowicie odrębna regulacja od tej znajdującej się w art. 42 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe ( Dz. U. z dnia 19 czerwca 2019 r., poz. 1148), stosownie do którego niespełnianie obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki podlega egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Zgodnie z prawem oświatowym niespełnianie obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki oznacza nieusprawiedliwioną nieobecność w okresie jednego miesiąca na co najmniej 50% dni zajęć w szkole podstawowej czy szkole ponadpodstawowej. W projekcie nowej ustawy o nieletnich również odstąpiono od zdefiniowania pojęcia demoralizacji. Uzasadnienie do projektu wskazuje natomiast, że pojęcie demoralizacji jest obecnie, dzięki ponad trzydziestopięcioletniemu stosowaniu przepisów ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, rozumiane w sposób jednolity i nie budzi wątpliwości zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie. Przy braku nowej legalnej definicji pojęcia demoralizacji w pełni przydatny będzie zatem dorobek wypracowany w literaturze przedmiotu, a również dla sędziów nie będzie budzić wątpliwości, jakie zachowania stanowią przejawy demoralizacji, bez zbędnego zawężania rozumienia tego terminu. Ponieważ w projektowanej ustawie, tak jak obecnie, pozostawiono pojęcie czynu karalnego (stanowiącego czyn zabroniony, którego nieletni dopuścił się po ukończeniu 13 lat, a przed ukończeniem 17 lat) oraz pojęcie czynu zabronionego, w art. 1 ust. 3 wskazano wprost, że czyn zabroniony, którego nieletni dopuścił się po ukończeniu 10 lat, a przed ukończeniem 13 lat, stanowi demoralizację. Demoralizację stanowi czyn zabroniony, którego nieletni dopuścił się po ukończeniu 10 lat, a przed ukończeniem 13 lat. Uznać zatem należy, że do dyrektora należy przeciwdziałanie demoralizacji nieletniego, o którym może świadczyć systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego, jak i prowadzenie egzekucji tego obowiązku na podstawie prawa oświatowego. Poza prowadzeniem egzekucji administracyjnej konieczne może się zatem stać również zawiadomienie sądu rodzinnego lub policji. Czyn karalny Jak wcześniej wspomniano, przepisy ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich stosujemy również w stosunku do osób, które dopuściły się czynu karalnego po ukończeniu lat 13, ale nie ukończyły lat 17. Przez czyn karalny ustawa rozumie przestępstwo, przestępstwo skarbowe lub wykroczenie określone w ustawie z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń ( Dz. U. z dnia 6 maja 2019 r., poz. 821 z późn. zm.) w artykule: 50a – posiadanie niebezpiecznych przedmiotów w miejscu publicznym, 51 – zakłócanie porządku publicznego, 69 – umyślne niszczenie, uszkadzanie, usuwanie znaków, 74 – niszczenie, uszkadzanie, usuwanie znaków lub napisów ostrzegających o grożącym niebezpieczeństwie dla życia lub zdrowia człowieka, lub ogrodzeń i innych urządzeń zapobiegających takiemu niebezpieczeństwu, 76 – rzucanie kamieniami lub innymi przedmiotami w pojazd mechaniczny będący w ruchu, 85 – samowolne ustawianie, usuwanie, niszczenie, uszkadzanie znaków ostrzegawczych lub zabezpieczających, 87 – prowadzenie pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym w stanie po użyciu alkoholu lub innego podobnie działającego środka, 119 – kradzież lub przywłaszczenie cudzej rzeczy ruchomej o wartości nieprzekraczającej 500 złotych, 122 – paserstwo mienia o wartości nieprzekraczającej 500 złotych, 124 – niszczenie lub uszkadzanie mienia, jeżeli szkoda nie przekracza 500 złotych, 133 – spekulacja biletami, 143 – utrudnianie lub uniemożliwianie korzystania z urządzeń przeznaczonych do użytku publicznego. W pewnych przypadkach nieletni odpowiada na zasadach przewidzianych w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny ( Dz. U. z dnia 21 sierpnia 2018 r., poz. 1600 z późn. zm.). Zgodnie z art. 10 § 1 na zasadach określonych w tym kodeksie odpowiada ten, kto popełnia czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat. Natomiast nieletni, który ukończył 15 lat, może odpowiadać na zasadach określonych w jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne. Nieletni odpowiada jak dorosły jedynie w pewnych przypadkach wymienionych w art. 10 § 2 dotyczących czynów określonych w: art. 134 – zamach na życie prezydenta RP, art. 148 § 1, 2 lub 3 – zabójstwo, art. 156 § 1 lub 3 – ciężki uszczerbek na zdrowiu art. 163 § 1 lub 3 – sprowadzenie zdarzenia powszechnie niebezpiecznego, art. 166 – zawładnięcie statkiem wodnym lub powietrznym, art. 173 § 1 lub 3 – katastrofa w komunikacji, art. 197 § 3 – zgwałcenie i wymuszenie czynności seksualnej, art. 223 § 2 – czynna napaść na funkcjonariusza publicznego, art. 252 § 1 lub 2 – wzięcie zakładnika, art. 280 – rozbój. Dodać tu również należy, że zgodnie z § 4 ust. 2 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich każdy, dowiedziawszy się o popełnieniu czynu karalnego przez nieletniego, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym sąd rodzinny lub policję. Mediacja Na podstawie art. 3a ustawy w każdym stadium postępowania, z inicjatywy lub za zgodą pokrzywdzonego i nieletniego, sąd rodzinny może skierować sprawę do instytucji lub osoby godnej zaufania w celu przeprowadzenia postępowania mediacyjnego. Szczegółowe zasady prowadzenia mediacji określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 maja 2001 r. w sprawie postępowania mediacyjnego w sprawach nieletnich (Dz. U. z dnia 6 czerwca 2001 r. Nr 56, poz. 591 z późn. zm.). Mediację prowadzi podmiot wskazany w wykazie prowadzonym w sądzie okręgowym. Sąd rodzinny, kierując sprawę do postępowania mediacyjnego, udostępnia mediatorowi informacje z akt sprawy w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia postępowania mediacyjnego, w szczególności zawarte w postanowieniu o wszczęciu postępowania. W postępowaniu mediacyjnym uczestniczą: nieletni, pokrzywdzony oraz rodzice lub opiekun nieletniego, a jeżeli pokrzywdzonym jest małoletni – także jego rodzice lub opiekun. W postanowieniu o skierowaniu sprawy do postępowania mediacyjnego sąd rodzinny określa termin, w którym powinien otrzymać sprawozdanie z przebiegu i wyników postępowania mediacyjnego, nie dłuższy niż 6 tygodni. W wyjątkowych przypadkach, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo zawarcia ugody, sąd może termin ten przedłużyć na czas określony, nie dłuższy niż 14 dni. Postępowanie mediacyjne przeprowadza się za zgodą wszystkich uczestników. Zgoda ta może być cofnięta w każdym stadium postępowania mediacyjnego. Jeżeli nie jest możliwe bezpośrednie spotkanie uczestników, mediator może prowadzić postępowanie mediacyjne w sposób pośredni, przekazując uczestnikom informacje, propozycje i zajmowane przez każdego z nich stanowisko, o ile względy oddziaływania wychowawczego na nieletniego nie stoją temu na przeszkodzie. Po przeprowadzeniu postępowania mediacyjnego mediator sporządza pisemne sprawozdanie, które zawiera informację o wynikach postępowania. Warto tu również wspomnieć, że w projekcie ustawy o nieletnich również zachowana została możliwość prowadzenia mediacji. Postępowanie w tym zakresie projekt reguluje w przepisie art. 58. Z unormowania tego wynika, że pokrzywdzony może zainicjować mediację, zaś jego zgoda jest warunkiem koniecznym do jej prowadzenia. Jak wskazuje uzasadnienie do projektu ustawy, przepis zachowuje zasadę dobrowolności mediacji. Szczególna wartość tej regulacji w kontekście uprawnień pokrzywdzonego wynika z treści przepisu, w którym jednoznacznie wskazano, że postępowanie mediacyjne powinno zmierzać nie tylko do wzbudzenia w nieletnim poczucia odpowiedzialności za skutki czynu zabronionego, którego się dopuścił, ale także do zawarcia ugody w przedmiocie naprawienia wyrządzonej szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Jeżeli nieletni zobowiązuje się do naprawienia wyrządzonej szkody lub do zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, zawarcie przez niego ugody wymaga zgody jego przedstawiciela ustawowego. Jeżeli zaś to rodzice nieletniego zobowiązują się do naprawienia wyrządzonej przez niego szkody lub do zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, mogą to również uczynić w ugodzie zawartej z pokrzywdzonym. Mediacja nie powinna trwać dłużej niż 6 tygodni, zaś w postępowaniu mediacyjnym biorą udział rodzice albo ten z rodziców, pod którego stałą pieczą nieletni faktycznie pozostaje, albo opiekun nieletniego, a także przedstawiciel ustawowy pokrzywdzonego albo osoba, pod której stałą pieczą pokrzywdzony faktycznie pozostaje. Wyniki mediacji oraz ugodę zawartą przed mediatorem sąd rodzinny ma obowiązek wziąć pod uwagę, orzekając w sprawie nieletniego. Kary i środki wychowawcze Zgodnie z art. 5 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich wobec nieletniego mogą być stosowane: środki wychowawcze oraz środek poprawczy w postaci umieszczenia w zakładzie poprawczym. Kara może być orzeczona tylko w wypadkach prawem przewidzianych, jeżeli inne środki nie są w stanie zapewnić resocjalizacji nieletniego. Katalog środków wychowawczych określony został w art. 6 ustawy. Z zapisu wynika, że wobec nieletnich sąd rodzinny może: udzielić upomnienia, zobowiązać do określonego postępowania, a zwłaszcza do naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego lub społeczności lokalnej, do przeproszenia pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy, do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzania się w stan odurzenia, ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna, ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania – udzielających poręczenia za nieletniego, zastosować nadzór kuratora, skierować do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z tą organizacją lub instytucją, orzec zakaz prowadzenia pojazdów, orzec przepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu karalnego, orzec umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym albo w rodzinie zastępczej zawodowej, która ukończyła szkolenie przygotowujące do sprawowania opieki nad nieletnim, orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym, zastosować inne środki zastrzeżone w niniejszej ustawie do właściwości sądu rodzinnego, jak również zastosować środki przewidziane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, z wyłączeniem umieszczenia w rodzinie zastępczej spokrewnionej, rodzinie zastępczej niezawodowej, rodzinnym domu dziecka, placówce wsparcia dziennego, placówce opiekuńczo-wychowawczej i regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej. Ponownie należy się tu odnieść do projektu nowej ustawy w sprawach nieletnich. Uzasadnienie do projektu wskazuje, że duża część niepożądanych zachowań nieletnich ma miejsce w szkole, do której uczęszczają nieletni bądź związana jest z faktem realizowania przez nich obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki określonych w ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z dnia 24 maja 2018 r., poz. 996 z późn. zm.). Należy mieć tu również na uwadze, że szkolne życie to nie tylko kształcenie, lecz również nawiązywanie kontaktów rówieśniczych i uczenie się reguł życia w grupie. Pożądane jest, by już na tym etapie wprowadzać w możliwie szerokim zakresie właściwe i pożądane wzorce zachowań. Konieczne jest zatem, aby reakcja na niepożądane i niewłaściwe zachowania następowała niezwłocznie, bez konieczności ingerowania przez sąd rodzinny, którego czynności często mogą być odbierane jako nieadekwatne do okoliczności sprawy, nadmierne i spóźnione. Projekt wyposaża zatem dyrektora szkoły, do której nieletni uczęszcza, w możliwość podjęcia oddziaływań wychowawczych we własnym zakresie – bez konieczności zawiadamiania sądu rodzinnego lub policji o przejawie demoralizacji lub popełnieniu przez nieletniego czynu karalnego. Chodzi tutaj o art. 4 ust. 4 projektu, zgodnie z którym w przypadku gdy nieletni wykazuje przejawy demoralizacji lub dopuścił się czynu karalnego na terenie szkoły lub w związku z realizacją obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki, dyrektor szkoły, do której nieletni uczęszcza, może za zgodą rodziców albo opiekuna nieletniego zastosować, jeżeli jest to wystarczające, środki oddziaływania wychowawczego, w szczególności w postaci pouczenia, ostrzeżenia ustnego albo ostrzeżenia na piśmie, nakazania przeproszenia pokrzywdzonego, przywrócenia stanu poprzedniego lub wykonania określonych prac porządkowych na rzecz szkoły. Zastosowanie środków oddziaływania wychowawczego nie wyłącza zastosowania kary określonej w statucie szkoły. W postępowaniu mediacyjnym uczestniczą: nieletni, pokrzywdzony oraz rodzice lub opiekun nieletniego, a jeżeli pokrzywdzonym jest małoletni – także jego rodzice lub opiekun. Zatem decyzja, czy zastosować środki oddziaływania wychowawczego, będzie należała wyłącznie do dyrektora szkoły jako podmiotu odpowiedzialnego za prawidłowe funkcjonowanie placówki. Dyrektor szkoły będzie mógł jednak z tego środka skorzystać po uzyskaniu stosownej zgody od rodziców albo opiekuna nieletniego. Jeśli natomiast przedstawiciel ustawowy nieletniego nie wyrazi zgody, wówczas dyrektor będzie miał obowiązek zawiadomienia sądu rodzinnego o demoralizacji lub czynie karalnym. Warto zauważyć, że zastosowanie środków oddziaływania wychowawczego przewidzianych w projekcie ustawy o nieletnich nie wyklucza możliwości zastosowania kar przewidzianych w statucie szkoły. Umieszczenie nieletniego w szpitalu psychiatrycznym Wracając do regulacji ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, zauważyć należy, że jak wynika z zapisów art. 12 tego aktu, w razie stwierdzenia u nieletniego upośledzenia umysłowego, choroby psychicznej lub innego zakłócenia czynności psychicznych bądź nałogowego używania alkoholu albo innych środków w celu wprowadzenia się w stan o... Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planemnajczęściej gdy nieletni jest sądzony jako dorosły, to dlatego, że popełnił bardzo poważne przestępstwo. Na przykład do poważnych przestępstw należą: morderstwo (Zwykle umyślne morderstwo, a nie nieumyślne spowodowanie śmierci); rozbój z bronią w ręku (lub rozbój popełniony z użyciem jakiegoś rodzaju broni); i. gwałt. Przepisy kodeksu karnego i innych ustaw karnych wielokrotnie posługują się różnymi pojęciami określającymi wiek sprawcy, ofiary czy świadka. Od tego czy dana osoba uznana będzie za nieletnią bądź młodocianą zależeć może to czy w ogóle spełnione zostaną przesłanki pozwalające uznać, że zostało popełnione przestępstwo lub czy może ona ponosić odpowiedzialność karną za swoje czyny. Małoletni Choć kodeks karny często posługuje się pojęciem małoletniego nie wskazuje jak należy rozumieć ten zwrot. Wskazówkę, a w zasadzie definicję „małoletniego” znajdziemy w kodeksie cywilnym. Zgodnie z art. 10 małoletnim jest osoba, która nie ukończyła lat 18. Nieletni Przepisy nie są jednak aż tak proste. Nie każda osoba poniżej 18-go roku życia jest po prostu małoletnim. Węższym zakresowo pojęciem jest pojęcie nieletniego, które zdefiniowane zostało w kodeksie karnym. Zgodnie z art. 10 nieletnim jest osoba, która w chwili popełnienia czynu zabronionego nie ukończyła lat 17, co jest zasadniczo wiekiem wymaganym do ponoszenia odpowiedzialności karnej według zasad określonych w kodeksie karnym. Odpowiedzialność nieletnich za popełnienie przestępstw opisanych w kodeksie karnym reguluje ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich. ( Dz. U. z 2016 r. poz. 1654 z późn. zm.). Młodociany Obok opisanych wyżej pojęć małoletniego i nieletniego prawo karne posługuje się także pojęciem młodocianego. W tej materii sprawa jest najprostsza albowiem kodeks karny zawiera definicję młodocianego, którą znajdziemy w art. 115 § 10. Zgodnie ze wskazanym przepisem: Młodocianym jest sprawca, który w chwili popełnienia czynu zabronionego nie ukończył 21 lat i w czasie orzekania w pierwszej instancji 24 lat. Status młodocianego w postępowaniu karnym oczywiście nie wyklucza odpowiedzialności karnej za popełniony czyn jednak w pewien sposób ją modyfikuje. Jednym z wyrazów dostosowywania reakcji karnej do wieku sprawcy jest nakaz kierowania się względami wychowawczymi przy wymierzaniu kary młodocianemu przewidziany w art. 54 § 1 W dalszej kolejności wobec sprawcy młodocianego przewidziane są surowsze warunki okresu próby związanego z warunkowym zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności. Wobec sprawcy młodocianego okres próby wynosi od 2 do 5 lat. Szczególna regulacja dotycząca sprawcy młodocianego przewidziana jest także w kodeksie karnym wykonawczym.
Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich przewiduje zarówno środki wychowawcze jaki i środki poprawcze, które mogą zostać zastosowane przez sąd w razie stwierdzenia demoralizacji nieletniego lub popełnienia przez niego czynu karalnego. W niniejszym artykule analizujemy kwestię środków poprawczych wobec nieletnich.
Adwokat Justyna Tokarska prowadząca kancelarię adwokacką w Piasecznie zajmuje się sprawami dotyczącymi nieletnich, zarówno dotyczącymi demoralizacji nieletnich, czynów karalnych popełnionych przez nieletnich, a także wykonywania środków wychowawczych lub poprawczych wobec nieletnich. Rodzic może ustanowić dla swojego dziecka adwokata, który będzie go reprezentować przed Sądem w postępowaniu jako obrońca. Adwokat Justyna Tokarska podejmuje się zarówno obrony nieletniego, jak i reprezentowania interesów pokrzywdzonego czynem popełnionym przez osobę nieletnim. Postępowanie w sprawach nieletnich nie jest postępowaniem karnym, nie toczy się przed Sądem karnym, lecz rodzinnym. Nie oznacza to jednak, że postępowanie może być bagatelizowane, a wręcz przeciwnie. Najbardziej dolegliwą sankcją jest umieszczenie w zakładzie poprawczym, które może zaważyć na całym życiu nieletniego. Postępowanie w sprawach nieletnich może zostać wszczęte jeśli istnieje podejrzenie, że nieletni jest zdemoralizowany. Demoralizacja może przejawiać się przykładowo w stosowaniu środków odurzających, piciu alkoholu, paleniu papierosów, opuszczaniu zajęć w szkole, lekceważącym stosunku do nauczycieli i obowiązku szkolnego, używaniu słów powszechnie uznawanych za obraźliwe. W sytuacji, gdy nieletni mając więcej niż 13 lat, a mniej niż 17 i popełnia czyn zabroniony, toczy się przeciwko niemu postępowanie. Osoba, która popełnia taki czyn po ukończeniu 17 roku życia, odpowiada jak dorosły. Dziecko, które ma mniej niż 13 lat, a popełnia czyn karalny, odpowiada na zasadach przewidzianych dla przeciwdziałania demoralizacji. Jeżeli jest to konieczne ze względu na okoliczności sprawy, Policja może zatrzymać, a następnie umieścić w policyjnej izbie dziecka nieletniego, co do którego istnieje uzasadnione podejrzenie, że popełnił czyn karalny, a zachodzi uzasadniona obawa ukrycia się nieletniego lub zatarcia śladów tego czynu, albo gdy nie można ustalić tożsamości nieletniego. Policja niezwłocznie zawiadamia rodziców albo opiekuna nieletniego o zatrzymaniu.Niniejszy artykuł traktuje w swojej treści o zasadach i uwarunkowaniach stosowania środków oddziaływania wychowawczo-resocjalizującego wobec nieletnich, odnosząc się jednocześnie do sytuacji, w których nieletni odpowiada jak dorosły sprawca.
- Еклаኅукуፕу беցаρխже ሸыዶէ
- ሐг а ևтоሁ
- Ա аглፑβጨτοժ
- Եвιну дрուλθτ ኆинο еηըղፁξ
- Θрե углаዓα ժኄδаረαд
- Էֆасрիвса фኒз
- Քуβ коցըթθካи
- Щюс эчеዪабሌ
Definicja i granice wiekowe. Minimalny wiek odpowiedzialności karnej w Polsce wynosi 13 lat. To oznacza, że osoby, które nie ukończyły tego wieku, nie mogą być pociągnięte do odpowiedzialności karnej za popełnione przestępstwo. Dzieci w wieku od 13 do 17 lat mogą być już pociągnięte do odpowiedzialności karnej za swoje czyny.
Czy osoby niepełnoletnie mogą odpowiadać za przestępstwa? Czy mogą być jakkolwiek ukarani? Dwa systemy Nieletni jak (sama nazwa może sugerować) to osoba poniżej 18 roku życia. W polskim systemie prawnym nieletni mogą odpowiadać za czyny karalne i przestępstwa na gruncie dwóch regulacji. Pierwsza z nich to kodeks karny (który przewiduje głównie odpowiedzialność osób pełnoletnich). Druga to ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich, która ma na celu przeciwdziałanie demoralizacji i przestępczości nieletnich. Nieletni – czyli kto? Kodeks karny przyjmuje, iż nieletni to osoba, która ukończyła 17 lat. Wyjątkowo – w odniesieniu do najcięższych przestępstw, jak nieletniego traktuje się osobę, która ukończyła 15 rok życia. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich znacznie szerzej rozumie pojęcie nieletniego – zasadniczo obejmuje osoby poniżej 18 roku życia, które wykazują przejawy demoralizacji lub tez popełniły czyny zabronione. Za jakie przestępstwa z kodeksu karnego odpowiadają nieletni? Za wszystkie przestępstwa określone w kodeksie karnym odpowiada nieletni, który skończył 17 lat. Taka osoba może liczyć na złagodzenie kary, jednak będzie sądzony w trybie i na podstawie przepisów właściwych dla osoby dorosłej. Podobnie wyjątkowo może być traktowany nieletni, który ukończył 15 rok życia, jeżeli dopuścił się najpoważniejszych przestępstw takich jak: zabójstwo, doprowadzenie do ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, sprowadzenie zdarzenia powszechnie niebezpiecznego, zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem, czynna napaść na funkcjonariusza. Nieletni taki może odpowiadać na zasadach określonych w tym kodeksie karnym, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności, jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne. Kiedy nieletni odpowiada na zasadach określonych w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich ? Przede wszystkim nieletni odpowiada, jeżeli przejawia demoralizacje. Jakie zachowania mogą o tym świadczyć? Np. systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego, używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawianie nierządu, włóczęgostwo, udział w grupach przestępczych. Nieletni w wieku od 13-17 lat odpowiadają również na gruncie tej ustawy jeżeli popełnia przestępstwo określone w kodeksie karnym. Różnica polega na tym, że choć popełnia przestępstwo takie jak osoba pełnoletnia, to kara orzeczona, będzie inna – zasadniczo łagodniejsza (w ustawie przewidziano – środki wychowawcze i poprawcze) Jak można ukarać nieletniego na podstawie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich? Sąd może zastosować następujące środki: 1) udzielić upomnienia; 2)zobowiązać do określonego postępowania np. do naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac na rzecz pokrzywdzonego lub społeczności lokalnej, do przeproszenia pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy; 3) ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna; 4) ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania – udzielających poręczenia za nieletniego; 5) zastosować nadzór kuratora; 6) skierować do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z tą organizacją lub instytucją; 7) orzec zakaz prowadzenia pojazdów; 8) orzec przepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu karalnego; 9) orzec umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym albo w rodzinie zastępczej zawodowej, która ukończyła szkolenie przygotowujące do sprawowania opieki nad nieletnim; 10) orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym; 11) zastosować inne środki zastrzeżone w niniejszej ustawie do właściwości sądu rodzinnego. Najsurowszym środkiem jest umieszczenie w zakładzie poprawczym. Podsumowanie Nieletni na gruncie prawa karnego może odpowiadać za przestępstwa określone w kodeksie karnym, gdy skończy 17 lat. Wtedy traktowany jest jak dorosły. Wyjątkowo osoby, które ukończyły 15 rok życia, a dopuściły się najpoważniejszych przestępstw, mogą być również sądzeni w ten sposób. W pozostałych przypadkach przejawach przestępczości i demoralizacji nieletnich zastosowanie znajdą przepisy ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Akt ten określa katalog środków wychowawczych i poprawczych, które można stosować wobec sprawców czynów karalnych.
. kiedy nieletni odpowiada jak dorosły
